ZorgSaam zet buurvrouw-functie succesvol in voor VPT-cliënten

"Op mijn locatie hebben we nu 25 VPT-cliënten," vertelt Elly. "Met VPT zorgen we ervoor dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig in hun eigen vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Hoewel er nog veel te ontwikkelen valt, hebben we bij ZorgSaam een sterke start gemaakt. We zijn begonnen met VPT vanuit de visie van de wijkverpleging, waardoor er voor de cliënt relatief weinig verandert. De grote toevoeging zit in het welzijnsaspect, waar wij als organisatie sterk in zijn. Door vanuit de bril van de wijkverpleging te kijken, blijft de cliënt in zijn kracht. Het is belangrijk om niet te veel over te nemen, maar vooral te kijken naar wat écht nodig is en daarop in te spelen."

De kracht van de 'buurvrouw'-functie

"Een groot voordeel bij ons is dat de zorg wordt geïnitieerd door de wijkverpleegkundige," vervolgt Elly. "Bij VPT richten we ons vooral op naastenparticipatie, de inzet van technologieën en, heel belangrijk, het welzijn van onze cliënt. Hier kunnen wij veel betekenen. Daarom hebben we de 'buurvrouw'-functie in het leven geroepen. Dit is een collega die samen met de cliënt naar zijn of haar wensen en behoeften kijkt en de hulp coördineert, waarbij het mogelijk is dat de 'buurvrouw' zelf ook bepaalde taken oppakt."

“Met de zorgkloof waar we tegenaan lopen, moeten we ons meer op welzijn richten in plaats van op zorg.”

“De focus ligt op het welzijn van de cliënt en het behouden van zelfstandigheid, met als doel dat cliënten zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen, zolang de veiligheid gewaarborgd is. Cliënten blijven langer in hun eigen ritme en houden contact met hun omgeving. Het is bewezen dat dit de levenskwaliteit ten goede komt."

Meer focus op welzijn in plaats van zorg

Elly benadrukt dat het belangrijk is dat de 'buurvrouw' niet vanuit een zorgperspectief werkt, maar juist vanuit het welzijn van de cliënt. "Met het oog op de toekomst en de zorgkloof waar we tegenaan lopen, moeten we meer focussen op welzijn. Een simpel voorbeeld: We hebben op ons terrein een winkeltje en een brasserie. Een cliënt met cognitieve achteruitgang raakte steeds meer in isolement. De 'buurvrouw' begeleidde haar persoonlijk, oefende samen met haar en maakte haar wegwijs. Nu kan ze zelf haar weg vinden en ontmoet ze daar ook weer andere mensen. Dat zijn prachtige succesverhalen."

“Het zijn de kleine dingen die het verschil maken en ervoor zorgen dat cliënten langer thuis kunnen blijven wonen”

Mantelzorg ondersteunen en ontlasten

Naast de focus op de cliënt, heeft de ‘buurvrouw’ ook een belangrijke rol voor de mantelzorgers. Elly legt uit: “Mantelzorgers moeten in balans blijven. Het is zwaar om 24/7 voor iemand te zorgen, dus ondersteunt de 'buurvrouw' de mantelzorger waar mogelijk. Dit kan bijvoorbeeld door het inschakelen van vrijwilligers om bepaalde taken over te nemen. Dit is van groot belang, want als de mantelzorger omvalt, is opname van de cliënt vaak onvermijdelijk. Dit soort kleine stappen maakt een groot verschil en draagt eraan bij dat cliënten langer thuis kunnen blijven wonen."

Echt maatwerk bieden

ZorgSaam kijkt bij elke cliënt wat nodig is om langer zelfstandig te blijven wonen. Tot nu toe is er volgens Elly nog geen situatie geweest waarin ze er niet uitkwamen. "We zetten in op maatwerk door te kijken welke hulpmiddelen en technologieën we kunnen inzetten om de zorg te optimaliseren. Een mooi voorbeeld is een echtpaar waarbij we veel individuele welzijnsuren hebben ingezet vanwege hun cognitieve achteruitgang. Ze waren niet gebaat bij een dagbesteding of groepsverband, maar wilden graag thuis blijven. Dit kon totdat mevrouw 's nachts begon te dwalen. Uiteindelijk konden ze samen naar een PG-woning verhuizen. We kijken dus altijd individueel naar wat er nog mogelijk is."

Uitdagingen in de wijk

Op locaties zoals De Blaauwe Hoeve in Hulst, een klein 'dorpje' met uitgebreide faciliteiten zoals een kapper, apotheek en brasserie, is het eenvoudiger om VPT te organiseren. Maar in woonwijken liggen de uitdagingen anders. "In de wijk hebben we minder directe toegang tot faciliteiten. Hier wordt de inzet van naasten en vrijwilligers nog belangrijker om alles financieel en praktisch te regelen. We werken nu aan het verder uitbouwen van VPT in de wijk, en onderzoeken of VPT met behandeling haalbaar is. Dit maakt de zorg intensiever en vraagt om nog meer organisatie en samenwerking.”

Van intramuraal naar VPT

De overstap van intramurale zorg naar VPT kan uitdagend zijn, vertelt Elly. Haar belangrijkste tip? “Zorg voor een heldere visie en kijk naar wat nodig is om de juiste zorg te bieden. In de wijkverpleging werk je al veel samen met externe partijen, maar vanuit intramurale zorg ben je geneigd om alles binnen de eigen organisatie te zoeken. Dat gaat in de toekomst niet meer werken. Je moet al bij de opname duidelijke verwachtingen uitspreken en kijken naar wat de cliënt en het netwerk kunnen bijdragen. De mantelzorger is vaak overbelast, dus geef die persoon een tijdelijke time-out en betrek hem daarna weer actief in het proces. Dit is essentieel voor succes."

“Met u vraagt, wij zorgen gaan we het niet redden in de toekomst.”

Omslag naar zelfredzaamheid

Om VPT echt succesvol te maken, is een mentaliteitsverandering nodig, stelt Elly. “Je moet een sterke visie hebben en medewerkers ondersteunen in het stimuleren van eigen regie bij de cliënt en het betrekken van het netwerk. De uitdaging ligt in het maken van de omslag naar zelfredzaamheid, wat ik altijd 'warme zakelijkheid' noem. Dat betekent empathie tonen, maar ook zakelijk zijn waar dat moet.”

“Je kunt het niet alleen binnen de organisatie zoeken.”

Nog veel winst te behalen

Elly heeft hoge verwachtingen van het project VPT Sterker op de kaart. "Ik verwacht dat alle betrokken organisaties in Zeeland mooie stappen kunnen zetten. Er is nog veel winst te behalen. Bij ZorgSaam werken we nu twee jaar met VPT en hoewel het goed gaat, moeten we meebewegen met de verwachtingen van cliënten en de maatschappij. Het is een ontwikkelingsproces, waarbij maatwerk het sleutelwoord is."

"Het is belangrijk dat we samenwerken om de zorg voor de toekomst anders in te richten. Samen met burgers en andere belanghebbenden kunnen we een verschil maken en inspelen op hoe de zorg het beste georganiseerd kan worden.Samenwerking met partners zoals woningcorporaties en gemeenten kan helpen om dit soort initiatieven verder uit te rollen en te versterken, zodat nog meer mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen.”